Zo verzorg je je keizersnede litteken. Van dag 1 tot wel 12 maanden na je operatie.

Een keizersnede is een flinke buikoperatie. Logisch dus dat je litteken zorg en aandacht nodig heeft. Niet alleen in de eerste weken, maar vooral ook in de maanden daarna. Goed littekenherstel is belangrijk voor hoe je lichaam functioneert. Het vermindert pijn, het verbetert je beweeglijkheid en hoe je je voelt in je lijf. Maar logischerwijs heeft een litteken dat er goed uit ziet en goed aan voelt ook een positieve uitwerking op hoe je je mentaal voelt bij het litteken.

Maar wat kun je nu eigenlijk doen. En wanneer moet je dat doen? Waar moet je op letten?

Hieronder nemen we je stap voor stap mee. Van dag 1 tot een half jaar na je keizersnede.

Week 1–3: Rust, hygiëne en bescherming

In deze eerste fase draait alles om rust en wondgenezing. Je lichaam heeft net een grote operatie ondergaan en is hard aan het werk om de wond te sluiten. Daar is vooral tijd en energie voor nodig.

Tips voor deze fase:

Laat de wond met rust. Raak je litteken zo min mogelijk aan, tenzij nodig voor verzorging.

Volg de adviezen van het ziekenhuis op. Meestal mag je gewoon douchen, maar in bad gaan is vaak nog niet zo slim.
Draag loszittende kleding. Denk aan een zachte, hoge slip en een zwangerschapsbroek die niet over je litteken schuurt.
Let op signalen van infectie. Denk aan roodheid, warmte, pus of koorts. Neem altijd contact op met je arts als je twijfelt.

Week 3–6: Is je litteken helemaal gesloten? Dan kun je voorzichtig beginnen.

Na ongeveer twee weken is je huid meestal dicht. Hechtingen lossen meestal vanzelf op (of zijn al verwijderd). Dan is 1 week nadat het helemaal gesloten is het moment waarop je rustig kunt beginnen met het ondersteunen van je litteken.

Wat kun je doen?

Begin met zachte aanraking. Het is belangrijk dat je nog niet gaat masseren. Dat is te vroeg. Maar door het gebied voorzichtig aan te raken help je je huid en zenuwen om te wennen aan aanraking. Het kan al voldoende zijn om je handen alleen maar op het litteken te leggen (dus zonder te bewegen). Maar als dat goed gaat kun je ook héél zachtjes wrijven over je litteken. Voor je hoofd is dat ook goed, want het kan best gek en emotioneel zijn om je litteken aan te raken.
Blijf luisteren naar je lijf. Als het trekt, brandt of gevoelig is, is het te intens. Wacht dan nog even een paar dagen of een week. Of duw en wrijf wat minder hard. Ieder lichaam is anders en hersteld op haar eigen tempo.

Maand 2–3: Littekenmassage en mobiliteit.

Als het goed is heb je groen licht gekregen van je gynaecoloog om langzaam alle activiteiten weer op te pakken. Als dat nog niet het geval is, blijf je nog even bij de tips van week 3-6 hangen todat dat wel het geval is.

Het litteken is nu echt goed gesloten en wordt ook langzaam aan steeds sterker. Vanaf nu kun je daarom starten met littekenmassage. Hiermee:

Verbeter je de doorbloeding. Het zorgt ervoor dat er voldoende zuurstof en stofjes voor herstel naar de plek komen waar ze nodig zijn. Je herstel verloopt daardoor soepeler.
Geef je je zenuwstelsel input. Er is van alles verandert in je onderbuik en je huidzenuwen kunnen ook beschadigd zijn geraakt (waardoor de huid gevoelloos is geworden). Door het aan te raken stimuleer je je zenuwstelsel en is de kans groter dat het gevoel weer terug komt.
Voorkom je verklevingen. Eerst heeft je lichaam hard gewerkt om het zo snel mogelijk dicht te maken, maar dat is niet perse heel netjes gebeurd. Daardoor is het weefsel minder flexibel. Dat wil je lichaam het komende jaar (!) nog op gaan lossen. Massage helpt daar zeker bij!

Zo pak je dat aan:

Gebruik een natuurlijke olie of crème. Je kunt hiervoor een speciale littekencrème gebruiken, maar wij gebruiken in onze praktijk gewoon kokosolie of amandelolie.
Masseer met zachte druk. Maak cirkels over het litteken, wrijf van links naar rechts, van rechts naar links, van onder naar boven en van boven naar beneden. Oftewel wrijf en draai in alle richtingen. Vergeet ook de uiteindes niet!
Belangrijk: Stop als het pijn doet!
Doe dit dagelijks, een paar minuten. Het is niet belangrijk dat het intens voelt. Het is belangrijker dat je het vaak doet. 2-5 minuten per dag is voldoende, maar dan liefst wel elke dag of om de dag.

Ga meer bewegen. Denk aan wandelen, rekken en strekken. Doe nog geen zware buikspieroefeningen, maar start met rustige bewegingen waarmee je je lijf weer in beweging zet. Je kunt natuurlijk ook weer rustig aan gaan sporten. Als je dat nog wat spannend vindt zijn er genoeg sportgroepjes te vinden voor vrouwen die net bevallen zijn. Dan sport je vaak onder begeleiding van een professional of iemand die alles weet van het vrouwenlichaam dat net bevallen is.
Let op je houding. Doordat je litteken een aantal weken pijn heeft gedaan ben je anders gaan bewegen en zitten. Het kan zijn dat je wat meer in elkaar gedoken zit of loopt. Let op dat je goed rechtop gaat zitten en rechtop loopt. Als het nu nog niet lukt vanwege pijn of een trekkend gevoel, is masseren zeker belangrijk.

Maand 3–12: Vertrouwen en herstel van verbinding.

Als je nog niet begonnen bent met masseren (omdat je nog geen tijd had, omdat je herstel anders verloopt, omdat je niet eerder op dit blog terecht bent gekomen of welke reden dan ook): het is NOOIT te laat om te starten met masseren. Begin dan gewoon nu. Lees even terug wat we geschreven hebben bij maand 2-3 en start daar.

Als je al een tijdje gemasseerd hebt, voel je waarschijnlijk al verschil ter hoogte van je litteken. Het litteken voelt minder strak, je hebt minder pijn en je krijgt weer vertrouwen in je lijf. Maar dit is ook de fase waarin sommige vrouwen merken dat het litteken nog steeds gevoelig is of dat hun buik wat vreemd aan blijft voelen. Terwijl dat eigenlijk niet meer zo zou mogen zijn. Lees dan nog even verder.

Ga vooral door:

Met masseren van je litteken. Het kan wel tot een jaar duren voordat je litteken helemaal hersteld is. Dus blijf gewoon door gaan met masseren om problemen te voorkomen en het herstel te bespoedigen.
Met bewegen. Blijf of ga sporten, hoe lastig het soms ook te combineren is met een kleintje. Als je goed voor jezelf zorgt, kun je beter voor je kindje zorgen.
Luisteren naar je buik/lichaam. Voelt je buik weer als die van jou? Merk je dat je langzaam aan weer jezelf wordt? Of blijven er toch klachten over? Merk je dat je mentaal nog wat problemen hebt? Misschien is het verstandig om wat hulp in te roepen als je geen (of niet genoeg) vooruitgang meer merkt.

Wat moet je doen als je het eng vindt om je litteken aan te raken? Of wat als het te pijnlijk is?

Het allerbelangrijkste is dat je jezelf niet gaat forceren. Zeker als je je bevalling als traumatisch hebt ervaren of er een nare bijsmaak aan hebt over gehouden.

Kijk of het lukt om het gebied onder je navel aan te raken, zonder dat je bij je litteken komt. Alleen je hand er op leggen is voldoende. Je hoeft niet te wrijven of het litteken op te zoeken als je de eerste stap zet.

Kijk dan wanneer het voor jezelf goed voelt om wel je hand op je litteken te leggen. Voor sommige vrouwen duurt dat maar een paar dagen, maar voor andere duurt het een paar weken. Alles is prima, maar probeer je grenzen met hele kleine stapjes te verleggen. En stop voordat het je overweldigd.

Heb je het geprobeerd, maar lukt het écht niet om je litteken aan te raken. Dan is het verstandig om hulp te zoeken. Dat kan gaan om fysieke hulp vanwege pijnklachten, maar het kan ook gaan om mentale ondersteuning voor het verwerken van je bevalling. Luister naar je lichaam en kijk vanuit daar wat je nodig denkt te hebben.

Kom je er toch niet uit? Neem dan gerust contact met ons op. Dan kijken we even met je mee.

Wat als je toch klachten houdt?

Voelt je litteken nog steeds trekkerig, gevoelig of pijnlijk? Heb je het idee dat er “iets vastzit”? Of voelt je buik gewoon niet van jou?

Dan is het belangrijk dat je weet dat je niet gek bent. Veel vrouwen blijven maanden of zelfs jaren rondlopen met een gevoelig litteken, pijn bij bepaalde bewegingen, ongemak of pijn bij menstruatie of vrijen.

Neem het serieus en maak het altijd bespreekbaar met je gynaecoloog. Maar als hij/zij geen oorzaak kan vinden, is het niet zo dat er geen oorzaak is. Die is er altijd. Je moet alleen wat meer moeite doen om hem te vinden.

Ook hier geldt dat je altijd contact met ons op mag nemen als je er niet uit komt. Als je de oorzaak niet kunt vinden. Wie weet kunnen wij je op weg helpen.

Tot slot.

Geef jezelf de tijd. Littekens zijn niet alleen oppervlakkig op de huid. Ze zijn ook niet alleen fysiek. Zowel diep van binnen in je buik, als in je hoofd moet er veel gebeuren. Dat kost tijd.

Het is belangrijk hoe je je litteken verzorgt, maar misschien is nog wel belangrijk hoe je jezelf verzorgt.

Wees lief voor jezelf. Je hebt een pittige bevalling gehad en dus een topprestatie geleverd. Luister naar je lichaam. Vraag hulp als iets niet goed voelt.